• Loading...

 Chào mừng bạn đến với Trang Thông tin điện tử Khuyến Nông tỉnh Yên Bái!

Chuyên mục hỏi đáp

đặt câu hỏi

    Câu hỏi:


  • HÌNH ẢNH

    In Đọc bài
    Hướng dẫn kỹ thuật thu hái, chế biến, bảo quản sơn tra
    22/12/2021 1:10:00 CH
    Lượt xem: 5141

     I. GIỚI THIỆU CHUNG:

    Cây sơn tra (hay còn gọi là cây táo mèo) có tên khoa học là Docynia indica là cây gỗ nhỡ cao 5 - 15m, cây non cành có gai, lá đa dạng, mọc so le, xẻ 3-5 thuỳ, mép có răng cưa không đều. Ở thời kỳ cây trưởng thành lá hình bầu dục dài 6-10cm, rộng 2-4cm, mép nguyên hoặc hơi khía răng. Hoa họp từ 1-3 hoa, cánh hoa màu trắng, có từ 30-50 nhị, quả hình cầu thuôn, đường kính 3-4cm, khi chín màu vàng lục, có vị chua hơi chát. Mùa hoa tháng 3, mùa quả tháng 9-10.

    II. GIÁ TRỊ KINH TẾ:

    Trong đông y, quả Sơn Tra chứa Tanin, đường, acid, tartric, acidcitric nên có rất nhiều công dụng, nó còn là một vị thuốc quý dùng khô hoặc dùng tươi, có tác dụng tiêu thực, chữa đầy bụng, ợ chua, cầm tiêu chảy, hạ huyết áp, cải thiện sức co bóp của tim, dễ ngủ, giảm béo v.v.... Ngoài ra, quả Sơn Tra (táo mèo) cũng còn được dùng để giải khát, mát và bổ trong mùa hè, chế biến ra nhiều loại thứ quà rất có giá trị và dễ thưởng thức như: Chế biến rượu vang, nước ép, mứt, dược liệu Si rô, mứt, ô mai...,do vậy Sơn tra ngày càng có giá trị và uy tín cao với thị trường.

    Những năm gần đây nhận thức được tác dụng của Sơn tra là rất hữu ích cho sức khỏe con người và có giá trị kinh tế cao, cây Sơn tra đã được người dân quan tâm bảo vệ, chăm sóc cũng như đầu tư nhân diện rộng phát triển, quả Sơn tra được tinh chế thành nhiều sản phẩm đa dạng có giá trị kinh tế cao để tiêu dùng nội địa và xuất khẩu.

     

     

    III. ĐIỀU KIỆN GÂY TRỒNG:

    1.Điều kiện khí hậu, địa hình:

    Cây thường được trồng ở các tỉnh Lai Châu, Yên Bái, Sơn La, Lào Cai ở độ cao từ 800 - 2000m, thích hợp với vùng có nhiệt độ bình quân tháng 17,5 - 18,50c, độ ẩm 84 - 86%.

    Nhiệt độ bình quân (oC)

    Lượng mưa (mm/năm)

    Độ cao tuyệt đối (m)

    Độ dốc (o)

    Hàng năm

    Tháng nóng nhât

    Tháng lạnh nhât

    15-20

    25-30

    5-10

    1.500-2.000

    1.000-2.000

    <30

    2. Điều kiện đất đai:

    Cây sinh trưởng tốt ở nơi đất ẩm, mát, còn tính chất đất rừng, thoát nước, thành phần cơ giới từ thịt nhẹ đến sét nhẹ, độ dày tầng đất >50cm, độ PH từ 5,5-7.

    IV. GIỐNG VÀ TẠO CÂY CON:

    Có 2 phương pháp tạo giống: Tạo giống bằng hạt và tạo giống bằng phương pháp ghép cành

    1.Tạo giống bằng hạt

    1.1. Giống:

    1.1.1. Nguồn giống

    Lấy giống từ rừng trồng hoặc rừng tự nhiên, chọn những cây mẹ để lấy giống đạt tiêu chuẩn từ 10-15 tuổi, năng suất quả cao, không bị sâu bệnh, không cụt ngọn, tán lá tròn đều toả rộng.

    1.1.2. Thu hái hạt giống

    Mùa ra hoa vào tháng 2-4, chín vào tháng 9-10, quả khi còn non có màu xanh mơ, khi chín màu vàng và vàng đỏ, mỗi quả có từ 5-7 hạt hình như hạt thóc màu nâu.

    Phương pháp thu hái là dùng sào có móc để bẻ từng chùm quả xuống, tránh bẻ cành hoặc chặt cây.

    1.1.3. Chế biến và bảo quản hạt

    Quả thu về để thành đống trong nhà, dùng nilon hoặc bạt đậy kín 2-3 ngày cho quả chín vàng đều rồi bổ quả tách lấy hạt. Hạt được phơi dưới nắng nhẹ từ 5-7 ngày sau đó bảo quản khô hoặc bảo quản lạnh. Thịt quả được tận dụng bằng cách phơi khô đóng gói cất trữ hoặc bán ra thị trường.

    Một số thông số kỹ thuật

    Số lượng hạt/1kg

    Tỷ lệ nảy mầm (%)

    Độ thuần (%)

    Hàm lượng nước (%)

    Trọng lượng 1000 hạt (g)

    10.000-15.000

    >90

    >85

    <10

    80

    2.2. Tạo cây con:

    2.2.1. Chọn lập vườn ươm

    Chọn và lập vườn ươm phải theo Tiêu chuẩn ngành 04-TCN-52-2002 được ban hành kèm theo Quyết định số 3588/QĐ-BNN-KHCN, ngày 3/9/2002 của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn.

     - Vườn ươm gần nơi trồng rừng (không xa quá 4km) để thuận tiện cho việc vận chuyển và bảo đảm chất lượng cây con.

    - Vườn ươm nhỏ, phân tán. Công suất mỗi vườn ươm không quá cho 50 ha trồng rừng (từ 80.000-100.000 cây).

    - Mặt bằng vườn phải tương đối bằng phẳng, thoát nước, nơi dãi nắng.

    - Gần nguồn nước sạch và có đủ nước tưới quanh năm, không được dùng nước ao tù, nước đọng.

    - Vườn phải đặt xa nguồn bệnh. An toàn, dễ bảo vệ, không bị gia súc phá hoại.

    2.2.2. Thời vụ gieo ươm

    Tốt nhất là gieo ngay sau khi thu hái và chế biến hạt vào tháng 9-10.

    2.2.3. Chuẩn bị đất gieo

    Luống gieo phải được cày bừa hoặc cuốc lật đất sâu 30 cm, phơi kỹ rồi đập nhỏ, nhặt sạch cỏ và rễ cây. Mặt luống rộng 1m, rãnh luống rộng 0,5-0,6m. Tốt nhất dùng lớp cát tinh phủ trên luống gieo 3-5cm để tránh mầm bệnh.

    Trước khi gieo hạt 5-7 ngày phun Viben C 0,3%, liều lượng 0,3 lít/m2 để phòng bệnh thối cổ rễ.

    Trước khi gieo hạt 1 ngày tưới nước đủ ẩm cho luống gieo.

     2.2.4. Xử lý hạt

    Ngâm hạt đã loại bỏ hết tạp vật, hạt lép trong dung dịch thuốc tím (KMnO4) nồng độ 0,5 - 1% trong 30 phút, vớt hạt ra rửa sạch rồi tiếp tục ngâm hạt trong nước ấm 40-450C để nguội dần sau 12 giờ. Hạt vớt ra cho vào túi vải, mỗi túi không quá 2kg hạt để nơi khô ráo. Hàng ngày rửa chua bằng nước ấm 300C để ráo ủ lại khoảng 3 đến 5 ngày, khi 1/3 số hạt nứt nanh thì đem gieo. Trong suốt thời gian ủ hạt cần giữ nhiệt độ 30-400C.

    2.2.5. Gieo hạt

    Hạt được trộn với tro bếp hoặc cát mịn rồi gieo vãi đều trên luống, 1 kg hạt gieo trên 15-20m2. Sau đó rắc một lớp đất bột phủ kín hạt. Dùng ô doa lỗ nhỏ hoặc bình phun thuốc sâu đã rửa sạch tưới nhẹ. Tiếp tục tưới đủ ẩm cho đến khi cây mầm dài 2-3cm thì đem cấy vào bầu.

    Chú ý: Luống gieo phải có giàn che, chống chim, chuột và côn trùng phá hại. Nên gieo hạt làm nhiều lần để trán rủi ro.

    2.2.6. Tạo bầu

    * Vỏ bầu: Bằng P.E, có kích thước 9 x 13cm. Bầu không đáy, đục lỗ xung quanh, bảo đảm độ bền để khi đóng bầu, trong quá trình chăm sóc cây trong vườn cũng như khi vận chuyển cây không bị hư hỏng.

    * Thành phần hỗn hợp ruột bầu (theo thể tích):

    Đất mặt dưới tán rừng hoặc đất tầng B: 88%. Thành phần cơ giới: Thịt nhẹ đến trung bình.

    Phân chuồng hoai: 10%

    Supe lân: 2%. Phân Supe Lân không vón cục, hàm lượng P2O5 tổng số đạt tỷ lệ 14%.

    - Kỹ thuật trộn đất để đóng bầu: Đất để đóng bầu và phân chuồng hoai được đập nhỏ, sàng qua lưới sắt (đường kính mắt lưới 1-2cm) để loại bỏ rễ cây, tạp vật. Trộn đều các thành phần đất, phân chuồng và Supe Lân theo tỷ lệ quy định và vun thành đống cao 15-20cm. Sau đó phun ẩm và dùng vải mưa, giấy bóng phủ kín ủ 4-5 ngày ngoài nắng.

    * Tạo luống đặt bầu: Luống rộng 1m, chiều dài tuỳ theo điều kiện địa hình của vườn ươm (nhưng tối đa 10m). Rãnh luống rộng 0,5-0,6m. Mặt luống được dọn sạch cỏ dại, san phẳng nện chặt.

    * Đóng và xếp bầu: Cho hỗn hợp ruột bầu vào 1/3 bầu, lèn chặt để tạo đáy bầu, tiếp tục cho đầy hỗn hợp ruột bầu vào bầu, dùng ngón tay lèn cho đất xuống đều và chặt vừa phải. Bầu được xếp thành hàng sát nhau trên luống, cứ 2 hàng bầu chừa lại một hàng. Hàng chừa lại lấp đất khoảng 2/3 thân bầu. Mép luống phải đắp bờ cao ít nhất 2/3 thân bầu xung quanh luống để giữ bầu không bị nghiêng ngả.

    2.2.7. Cấy cây

    Tiến hành cấy cây con vào bầu khi trời râm mát hoặc mưa nhẹ, tránh những ngày nắng nóng. Trước khi cấy cây cần tưới đất ướt đều trên luống gieo: cứ 1m2 tưới 4-6 lít nước, cây cấy sau khi nhổ phải để trong bát nước tránh khô rễ, cấy đến đâu nhổ đến đó, loại bỏ cây xấu, lựa chọn những cây tốt, cây khoẻ mạnh. Dùng que nhọn chọc một lỗ nhỏ sâu 1-2 cm ở giữa bầu, đặt cổ rễ ngang mặt bầu và dùng que ép chặt đất với rễ mầm. Trường hợp rễ cây mầm quá dài có thể cắt bớt nhưng tránh gây giập nát.

    2.2.8. Chăm sóc cây con

    * Tưới nước:

    Thường xuyên tưới nước giữ ẩm đất, tuỳ tình hình thời tiết mà điều tiết chế độ tưới cho phù hợp. Trong hai tuần đầu tưới một lần vào buổi sáng sớm và vào  buổi chiều lượng nước tưới từ 3-4 lít/m2, sau đó chỉ tưới khi đất khô. Trước khi xuất vườn 15-20 ngày tuyệt đối không bón thúc và tưới nước để hãm cây. Khi thấy cây chết cần tiến hành cấy giặm ngay.

    * Nhổ cỏ phá váng:

    Luôn làm sạch cỏ trên mặt bầu. Định kỳ cứ sau 10-15 ngày làm cỏ kết hợp phá váng 1 lần, dùng que vót nhọn xới nhẹ phá lớp váng trên mặt bầu, tránh không làm hư tổn đến rễ.

    * Che bóng:

    Sơn tra là cây ưa sáng nên sau khi cấy cây che bóng 50-70%, khi cây được 20 ngày tuổi dỡ bỏ hoàn toàn vật liệu che bóng.

    * Bón thúc:

    Sau khi cấy 20 ngày có thể bón thúc cho cây con bằng phân NPK (tỷ lệ 5:10:3), bón 2 kg/1000 bầu chia làm 6 lần với nồng độ 0,5%, bón vào những ngày râm mát hoặc mưa phùn.

     * Đảo bầu kết hợp phân loại cây con:

    Từ tháng thứ 2 trở đi phải tiến hành kiểm tra, khi rễ cọc phát triển ra ngoài đáy bầu cần tiến hành đảo bầu và dùng kéo cắt phần rễ mọc qua đáy bầu, kết hợp phân loại cây tốt, cây xấu ra riêng để tiện cho việc tiếp tục chăm sóc. Chỉ tiến hành đảo bầu vào những ngày râm mát hoặc có mưa nhỏ.

    2.2.9. Phòng trừ sâu bệnh

    * Bệnh thối cổ rễ:

    Thường xuyên kiểm tra tình hình sâu bệnh hại, nếu phát hiện bệnh lở cổ rễ dùng Benlat 0,5% để chữa trị. Liều lượng 1lít/25m2 cứ 7-10  ngày phun 1 lần.

    * Bệnh thiếu dinh dưỡng khoáng:

    Trong vườn xuất hiện một số cây thậm chí một đám cây có các biểu hiện còi cọc, tím lá, bạc lá hoặc vàng còi, cây không có màu xanh lục cần bón supe lân nồng độ 0,2% với liều lượng 2,5lít/m2 4-5 ngày một lần, kéo dài 1-2 tuần cho đến khi cây khỏi bệnh.

    2.10. Tiêu chuẩn cây con xuất vườn

    Tuổi cây (tháng)

    Do (cm)

    Hvn (m)

    Đặc điểm, sinh lực

    8-12

    > 0,5

    > 0,5

    Cây tốt, thẳng, thân đã hoá gỗ, không sâu bệnh, không cụt ngọn, không nhiều thân, bộ rễ phát triển tốt, nhiều rễ phụ.

    2. Tạo giống bằng phương pháp ghép cành

    2.1.Tạo gốc ghép

    2.1.1. Thu hái và gieo hạt.

    Vào vụ thu hái quả Sơn Tra từ  tháng 9-11 hàng năm, lựa chọn những quả đã chín, to, hình dáng đẹp, bóc tách lấy hạt. Sau đó hong khô hạt nơi râm mát và tiến hành gieo ươm.

    Hạt ngâm trong nước ấm (pha 2 phần nước sôi, 3 phần nước lạnh) trong 8 giờ. Vớt hạt ra, để ráo nước và ủ hạt trong túi vải. Hàng ngày rửa chua hạt 1-2 lần bằng nước ấm như khi ngâm hạt. Để túi ủ hạt nơi khô ráo, thoáng mát. Hạt sau khi ủ 10 -15 ngày bắt đầu nẩy mầm.

    Hàng ngày, kiểm tra, chọn hạt đã nẩy mầm cấy trực tiếp vào bầu. Khi 2-3 ngày kiểm tra, không thấy hạt tiếp tục nẩy mầm thì loại bỏ những hạt này.

    2.1.2. Đóng bầu và cấy hạt

    Kích thước bầu, rộng 8cm, dài 12cm, bên dưới đáy bầu đục các lỗ nhỏ để thoát nước. Đất ruột bầu là hỗn hợp đất tầng mặt được đập và sàng nhỏ (chiếm 89%), trộn với phân chuồng hoai mục (chiếm 10%) và phân NPK (chiếm 1%). Bầu cây được xếp theo luống trong vườn ươm, rộng 1m, dài tùy từng hình dạng của vườn ươm. Các luống cách nhau 50-60 cm, để thuận tiện cho việc chăm sóc cây.

    Vườn ươm nhỏ hộ gia đình nên làm ở nơi thoáng, mát, không bị che bóng, thoát nước và gần nguồn nước để tưới cây.

    Dùng que tròn chọc một lỗ nhỏ ở giữa bầu và đặt 1 hạt đã nẩy mầm vào lỗ, sau đó lấp lên bề mặt hạt lớp đất dầy từ 0,5 cm đến 1cm.

    Sau khi cấy hạt xong, mua lưới đen hoặc dùng vật liệu sẵn có tại địa phương như cỏ gianh, thân cây tế guột làm giàn che nắng và tưới nước thường xuyên giữ ẩm cho bầu để hạt sinh trưởng thành cây con.

    2.1.3. Chăm sóc cây con

    Sau khi cấy từ 7 đến 10 ngày, bắt đầu sinh trưởng thành cây con. Tiếp tục chăm sóc, tưới ẩm thường xuyên.  Theo dõi sâu bệnh hại, nếu xuất hiện sâu róm ăn lá hoặc sâu quấn lá có thể dùng tay bắt và diệt.

    Khoảng 1 tháng sau khi gieo hạt, tiến hành phá váng mặt bầu và tưới nước phân lân pha loãng (1%) cho cây.

    Cây con sau 3 đến 4 tháng gieo ươm có chiều cao trung bình 40-50 cm, lúc này túi bầu đã hết chất dinh dưỡng, ta tiến hành chuyển cây sang bầu to hơn, kích thước bầu rộng khoảng 15-18 cm, dài khoảng 20-22cm.

    Cây con sau 12 đến 14 tháng gieo ươm, lựa chọn cây đạt chiều cao lớn hơn 1m, đường kính gốc 0,8-1cm, xếp sang luống riêng để tiến hành ghép.

    Cứ xếp hai hàng cây sát nhau trong luống, ta để cách khoảng trống 15 đến 20 cm, sau đó lại xếp 2 hàng sát nhau tiếp.

    Các luống rộng 0,8 m, cách nhau 50-60 cm để thuận lợi cho thao tác ghép.

    Các cây con không đủ tiêu chuẩn được xếp dồn lại trong luống và tiếp tục chăm sóc để ghép cho lần sau.

    2.2. Ghép cây

    2.2.1. Chuẩn bị dụng cụ ghép



    Dụng cụ ghép bao gồm kéo cắt cành, dao ghép và đá mài dao, dây quấn ni lông, túi trùm ni lông, dây dứa buộc, xô đựng nước, và rổ đựng dụng cụ và cành ghép.

    Dao ghép là dao chuyên dụng, luôn được mài thật sắc trong quá trình ghép.

    Dây quấn ni lông được cắt từ tấm ni lông trắng, chiều dài từ 25-30cm, chiều rộng 1-1,5cm.

    Bao ni lông trùm cành ghép màu trắng, chiều rộng từ 10-12cm, dài 17-20cm.

    2.2.2. Chọn cành ghép

    Cành ghép được lấy từ những cây mẹ trong rừng tự nhiên hoặc rừng trồng.

    Tiêu chuẩn cây mẹ lấy cành ghép là cây sai quả nhất, quả to đẹp, chất lượng quả tốt, cây to, thân thẳng, tán đều, không sâu bệnh (Tốt nhất là lấy cành ghép từ 37 cây trội đã được công nhận).

    Đầu xuân tháng 1 đến tháng 3, khi cây chưa nẩy chồi, đâm lộc, dùng kéo cắt các cành trên đó đang có các mắt ngủ, chiều dài 20-30cm, đường kính cành từ 0,8 -1cm, tương đương với đường kính gốc ghép.

    Cành ghép sau khi cắt được ủ trong tấm vải hoặc bao dứa đã nhúng ẩm bằng nước sạch và mang về vườn ươm để tiến hành ghép. Tốt nhất lấy cành ghép vào buổi sáng sớm và tiến hành ghép ngay sau khi lấy.

    Trong trường hợp cây mẹ ở xa, trong điều kiện bảo quản thường, không nên để cành ghép quá 3 ngày.

    2.2.3. Ghép cành



    Cành ghép sau khi mang về vườn ươm, được cắt ra từng đoạn ngắn chiều dài 7-10cm, trên đó chứa 2-4 mắt ngủ.

    Dùng kéo cắt ngang cây con, chỉ để thân cây cao 25-30cm tính từ mặt bầu. Duy trì các cành cây trên thân gốc ghép để cây quang hợp nuôi mắt ghép.

    Dùng dao thật sắc cắt vát đầu trên của thân cây và cắt vát một đầu của cành ghép, độ dài vết cắt vát 3-5cm. Lựa làm sao cho vết cắt vát của gốc ghép và cành ghép tương đối như nhau, để vết ghép khít vào nhau.Tránh vết cắt bị dập nát.


    Ngay sau đó ép sát vết cắt của cành ghép vào vết cắt của gốc ghép. Dùng  dây ni lông quấn chặt mối ghép từ dưới lên trên.

    Sau đó trùm một túi ni lông bao lên toàn bộ cành ghép và vết ghép. Túm, buộc chặt đầu dưới túi ni lông vào thân cây ghép sát với đầu dưới của vết ghép, để tránh nước và vi khuẩn xâm nhập vào vết ghép.



    2.4.3. Chăm sóc cây ghé

    Tưới nước giữ ẩm thường xuyên. Chú ý tưới nước bằng vòi lùa vào gốc cây, không tưới từ trên xuống, nước sẽ làm lay động cành ghép và giảm tỷ lệ sống của cành ghép.

    Sau khi ghép được 15 đến 20 ngày, cành ghép bắt đầu nẩy chồi, và sau 25 ngày cành ghép liền sẹo, và mắt ghép nẩy chồi từ 2 đến 4 cặp lá, tiến hành tháo túi trùm ni lông. Dùng kéo cắt bỏ tất cả các cành còn lại của gốc ghép, để cây tập trung chất dinh dưỡng nuôi cành ghép.Các cây ghép mà cành ghép bị chết, được lọc ra và tiếp tục ghép đợt hai.

    Tiếp tục chăm sóc cây ghép 2-3 tháng tiếp theo. Khi mắt ghép sinh trưởng tốt, chiều cao mắt ghép 30-50 cm, là có thể đem cây ghép đi trồng. Trước khi trồng 1 tháng, tiến hành đảo bầu và dỡ bỏ hoàn toàn giàn che nắng để cây quen với ánh sáng tự nhiên.

    V. TRỒNG RỪNG:

    1. Phương thức và thời vụ trồng rừng

    Phương thức trồng

    Mật độ trồng (cây/ha)

    Cự ly (m)

    Thời vụ trồng (tháng)

    Bao quanh lô

    1.667

    3 x 2

    6-8

    Thuần loài

    833

    4 x 3

    6-8

    Thuần loài

    1.667

    3 x 2

    6-8

    2. Xử lý thực bì:

    Xử lý thực bì toàn diện phải hoàn thành trước khi trồng rừng ít nhất 30 ngày.

    Thực bì được phát sạch sát gốc không cao quá 10 cm, thu gom xếp dải theo đường đồng mức phía dưới băng chặt, tránh rải đều tạo thành vật dẫn cháy gây nguy cơ cháy rừng. Chú ý để lại nuôi dưỡng những cây tái sinh mục đích có triển vọng.

    3. Làm đất bón phân:

    Cuốc hố so le theo hình nanh sấu, có kích thước 30 x 30 x 30cm. Khi cuốc, để phần đất tốt tơi xốp trên mặt và đất phía dưới hố ra riêng biệt.

    Lấp hố: đưa phần đất tốt xuống đáy hố cùng với thảm khô mục trộn với phân ở 1/3 đáy hố; sau đó xới thêm phần đất mặt xung quanh hố để lấp đất gần ngang miệng hố.

    Thời gian lấp hố phải xong trước khi trồng rừng 15-20 ngày.

    Kích cỡ hố (cm)

    Phân bón (kg)

    Thời điểm bón phân

    Ghi chú

    Bón lót

    Bón thúc

    Bón lót

    Bón thúc

    30x30x30

    0,3

    0,1

    Trước khi trồng rừng 15-20 ngày

    Bón vào lần chăm sóc thứ nhất năm thứ 2

    Bón lót phân vi sinh, bón thúc NPK

    4. Bốc xếp vận chuyển cây đi trồng:

    Tưới nước đủ ẩm cho luống ươm từ chiều hôm trước khi bốc xếp cây, tránh làm vỡ bầu, giập nát, gãy ngọn trong quá trình bốc, xếp và vận chuyển cây chuyển tới nơi phải kịp thời trồng ngay. Nếu chưa trồng phải xếp nơi râm mát và tưới nước đảm bảo độ ẩm cho bầu.

    5. Kỹ thuật trồng:

    Trồng vào thời điểm râm mát, mưa nhỏ và đất trong hố phải đủ ẩm. Rải cây tới đâu trồng ngay đến đó phải trồng hết trong ngày. Dùng cuốc nhỏ hoặc bay đào một hố rộng và sâu hơn chiều dài của bầu 1-2cm ở vị trí giữa hố đã lấp. Xé bỏ vỏ bầu và đặt cây con thẳng đứng vào giữa hố, tránh làm vỡ bầu.

    Dùng đất tơi xốp lấp đầy hố, lèn chặt xung quanh bầu và vun thêm đất vào gốc cây thành hình mâm xôi, cao hơn mặt đất tự nhiên khoảng 3-5 cm, có thể dùng tay hoặc chân giẫm cho đất chặt, nhưng không để vỡ bầu cây.

    Lưu ý: Đối với cây ghép, sau khi trồng 1 tháng, dùng dao nhẹ nhàng cắt, tháo dây ni lông quấn quanh mắt ghép.Thường xuyên tỉa, loại bỏ các cành dưới mắt ghép, chỉ để các cành cây của cành ghép sinh trưởng.

    VI. CHĂM SÓC VÀ BẢO VỆ RỪNG:

    1. Trồng dặm:

    Sau khi trồng ít nhất 1 tháng phải kiểm tra tỷ lệ cây sống, tiến hành trồng giặm những cây bị chết.

    Trồng giặm trong 3 năm đầu, cây trồng giặm phải có kích thước gần bằng cây đã trồng, đảm bảo tỷ lệ cây sống đạt tiêu chuẩn trên 80%.

    2. Chăm sóc rừng trồng:

    Sau khi trồng, cây cần được chăm sóc liên tục trong 4 năm.

    * Chăm sóc năm thứ nhất: (Chăm sóc 1 lần)

    Chăm sóc sau khi trồng 1-2 tháng.

    - Trồng giặm những cây chết, phát dọn dây leo, cây bụi và cỏ dại; giữ lại, chăm sóc và bảo vệ những cây tái sinh mục đích.

    - Xới đất, vun gốc xung quanh hố với đường kính rộng 80cm, sâu 4-5cm.

    * Chăm sóc năm thứ 2,3: (Chăm sóc 2-3 lần)

    Chăm sóc lần 1: (Tháng 3-4)

    - Trồng giặm những cây chết. Phát dọn dây leo, cây bụi và cỏ dại, giữ lại chăm sóc và bảo vệ những cây tái sinh mục đích.

    - Xới đất, vun gốc xung quanh hố với đường kính rộng 80cm, sâu 3-4cm, kết hợp bón thúc.

    Chăm sóc lần 2: (Tháng 10-11)

    - Các biện pháp kỹ thuật tương tự như chăm sóc lần 1.

    Nơi thực bì phát triển mạnh cần chăm sóc thêm một lần vào giữa hai lần chăm sóc nói trên. Nội dung chăm sóc: Phát dọn dây leo, cây bụi và cỏ dại trong rạch trồng cây.

    * Chăm sóc năm thứ 4: (Chăm sóc 1 lần/năm)

    - Chăm sóc vào tháng 10-11.

    - Phát dây leo, cành nhánh và cây phi mục đích chèn cây trồng.

    - Giữ lại bảo vệ toàn bộ cây tái sinh mục đích, cây phi mục đích và thực bì không xâm lấn cây trồng.

    3. Bảo vệ rừng:

    Thường xuyên bảo vệ, ngăn chặn người chặt phá cây trồng. Cấm chăn thả gia súc khi rừng chưa đạt chiều cao 5m.

     

    VII. TỈA THƯA RỪNG:

    1. Thời điểm tỉa thưa:

    Khi rừng trồng có những biểu hiện cạnh tranh không gian dinh dưỡng mạnh, nhiều cây có tán giao nhau thì tiến hành tỉa thưa lần 1 vào tuổi 5. Sơn tra có nhu cầu ánh sáng nhiều cần tỉa thưa từ 2-3 lần.

    2. Cường độ tỉa thưa:

    Lần đầu tỉa thưa 20%, các lần sau tuỳ theo mục đích kinh doanh tỉa thưa 10-15%.

    3. Phương thức tỉa thưa:

    Tỉa chọn những cây sinh trưởng kém trong lâm phần, cây cong queo sâu bệnh, bị chèn ép, cụt ngọn, không có triển vọng.  

    VIII. THU HÁI, CHẾ BIẾN VÀ BẢO QUẢN:

    1.Thu hái: Thu hái quả vừa chín, không cần phân loại quả to nhỏ nhưng lưu ý là không để quả bị chầy xước tránh nhiễm khuẩn

     

    2. Chế biến: 

    + Đối với chế biến tươi: Rửa sạch những quả đã được thu hoạch về để loại bỏ lớp đất cát, bụi bẩn và vi khuẩn, sau đó để chế biến tươi.

     

    + Đối với chế biến khô: Rửa sạch những quả đã được thu hoạch về để loại bỏ lớp đất cát, bụi bẩn và vi khuẩn. Thái thành từng lát mỏng với độ dày từ 0,3 - 0,7 cm rồi đem phơi nắng hoặc xấy khô, tùy từng mục đích để sử dụng cho hiệu quả.

     

    Lưu ý:  Đối với táo đưa về nhà máy chiết xuất quả tươi nên không cần bảo quản quả. Nếu chế biến khô, bảo quản táo vào kho lạnh để chế biến

    3. Bảo quản

    - Bảo quản ở nhiệt độ phòng, thoáng mát, tránh tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời, tránh ẩm mọc, nên bao quản trong bao bì để được sử dụng lâu dài.

     

     

    Phạm Thị Hằng - Trung tâm Khuyến nông tỉnh Yên Bái

    Tin khác