Cà gai leo là cây thuốc nam đặc biệt tốt cho gan, một trong những cây thuốc nam có tác dụng hỗ trợ điều trị viêm gan B rất hiệu quả. Hiện nay nhu cầu sử dụng cà gai leo khá cao song nguồn nguyên liệu vẫn chủ yếu dựa và việc thu hái ngoài tự nhiên (Do vậy không chủ động được về nguồn nguyên liệu làm thuốc) Để làm chủ được nguồn nguyên liệu thuốc trong y học, sau đây chúng tôi xin giới thiệu kỹ thuật trồng cây cà gai leo sạch.

1.Đặc điểm hình thái

Cà gai leo thuộc loài cây leo nhỡ, chia nhiều cành, có chiều dài trung bình từ `60-100cm, lá xanh, thân dài và mọc so le. Phần lá bên dưới gốc cây hình hơi tròn hoặc giống lưỡi rìu, mặt dưới của lá có nhiều lông trắng còn mặt trên có nhiều gai. Hoa cà gai leo thường mọc ở dưới nách lá,màu tím nhạt hoặc trắng mọc thành từng chùm. Quả có hình cầu, đường kính khoảng 5-7mm, đỏ mọng khi chín.

2. Kỹ thuật trồng

* Thời vụ và mật độ trồng: Uơm giống cà gai leo từ tháng 1 -2, thời gian thích hợp để đưa cây giống ra vùng trồng dược liệu từ tháng 2-3, thời tiết mát mẻ, cây mau bén rễ vào đất. Thời gian thu hoạch từ tháng 8-9. Mật độ trồng từ 38.000-40.000 cây/ha. Trồng theo khoảng cách hàng cách hàng 50cm, cây cách cây 50cm.

* Chọn giống: Giống thường được lựa chọn từ các quả cà gai leo có phẩm chất tốt từ vụ trước, quả già, kích cỡ to, tròn đều, chín đỏ, không chọn những quả xanh hoặc ương sẽ không đảm bảo chất lượng. Sau khi lựa chọn được quả giống tốt, đem phơi khô cho đến khi da nhăn lại và chuyển sang đen thì đạt yêu cầu. Sau đó chọn những hạt không lép, căng mẩy và có màu vàng để làm giống.

* Gieo hạt: Trước khi gieo ươm đem hạt giống đã được tuyển chọn ngâm vào nước ấm 40 độ C trong vòng 15 phút để kích thích tốc độ nảy mầm của hạt cũng như loại bỏ một số hạt lép nổi trên mặt nước. Khi gieo hạt phải đảm bảo đất cần được chuẩn bị tơi xốp, đủ ẩm, bề mặt thoáng và đủ ánh sáng để cây phát triển tốt. Tưới nước 1-2 lần/ ngày, khoảng 1 tuần khi cây đã mọc được vài lá mầm thì tiến hành tưới nước theo kiểu phun sương. Thường xuyên dọn sạch cỏ dại và vệ sinh luống để hạn chế được mầm bệnh gây hại cho cây. Khi cây lớn và cứng cáp hơn, thực hiện  bỏ cây con vào bầu (kích thước bầu khoảng 7x12cm), cây mới trồng trong bầu nên tưới khoảng 1 ngày 1 lần. Sau vài ngày, khi bộ rễ mọc ra nhiều hơn chúng ta có thể tưới định kỳ 2-3 ngày 1 lần.

* Làm đất và trồng : Cần chọn nơi trồng có đủ ánh sáng, độ ẩm, đất tơi xốp. Lên luống rộng 70cm, tạo rãnh sâu 30cm. Bón lót cho đất với tỉ lệ 10 tấn phân chuồng ủ hoai kết hợp với 3 tấn phân vi sinh và 200kg bột vôi khử trùng cho 1 ha đất canh tác.

- Sau khi ươm cà gai leo trong bầu được 25-30 ngày, cây giống có chiều cao  khoảng 10-15cm  thì tiến hành chuyển cây ra vườn trồng dược liệu, khi trồng xong cần tưới nước ngay để đảm bảo cung cấp đủ độ ẩm cho cây.

3. Chăm sóc , thu hái bảo quản

- Ngoài quá trình bón lót, cần duy trì bón thúc và chia làm 3 lần như sau:

Lần thứ nhất: bón 140 – 180 kg đạm ure sau 7 – 10 ngày chuyển bầu ươm ra vùng trồng dược liệu.

Lần thứ 2: bón 300 – 400 kg phân NPK và 250 – 300 kg đạm ure sau 20 – 25 ngày trồng cà gai leo.

Lần thứ 3: bón 300 – 400 kg phân NPK và 210 – 220 kg đạm ure sau 35 ngày trồng cà gai leo.

- Cần tưới nước đủ lượng để cung cấp đủ độ ẩm cho đất giúp cây sinh trưởng và phát triển tốt. Đặc biệt vào mùa khô và trong thời kì tạo quả, quả sắp chín. Bà con có thể tưới nước thủ công hoặc sử dụng hệ thống tưới tự động, hệ thống tưới nhỏ giọt tùy theo điều kiện cụ thể.

- Vào thời điểm tháng 5, cà gai leo bắt đầu ra hoa, cây phát triển mạnh, tán chùm kín luống. Do đó cần cắt tỉa cành, tạo hình tán để cây có đủ khoảng để quang hợp.

- Trong quá trình chăm sóc cà gai leo cần làm cỏ hoặc sử dụng chế phẩm sinh học để diệt cỏ, hạn chế sử dụng thuốc trừ cỏ để tránh làm ảnh hưởng đến chất lượng của cây. Kết hợp xới gốc 2,3 lần/ năm.

* Thu hái và bảo quản: Mục đích của việc trồng dược liệu cà gai leo chính là hoạt chất Ancaloit và glycoancaloit,hai hoạt chất này rất quan trọng vì vậy khi thu hoạch đúng thời điểm sẽ thu được hoạt chất ở mức tốt nhất. Khi cây bắt đầu cho quả chín và bước vào thời kì thu hoạch. Cắt toàn bộ thân cây, chỉ để cách gốc 15cm để cây tiếp tục phát triển vào vụ kế tiếp.

- Cà gai leo sau khi thu hoạch cần được đem đi chế biến :

+ Phần lá có thể đem đi phơi khô ngay

+ Phần thân cắt ngắn 3-5cm sau đó đem phơi khô

+ Qủa cà gai leo lọc ra, chọn những quả to làm giống, quả chín đem đãi lấy hạt và phơi khô, bảo quản trong túi nilon kín.