* Thứ nhất: Lựa chọn và thiết kế vườn ươm giống.

- Vườn ươm giống Ba kích tím phải được thiết kế ở nơi thuận lợi cho giao thông đi lại, gần nguồn nước sạch.

- Đất để xây dựng vườn ươm phải tương đối bằng phẳng, không thiết kế chung với vườn rau của hộ gia đình. Tốt nhất nên lựa chọn khu vực gần nhà để thuận lợi cho công tác chăm sóc và bảo vệ.

- Vườn ươm giống cây Ba kích tím được thiết kế tương tự như các vườn ươm giống cây lâm nghiệp thông thường. Bao gồm có luống ươm, đường chính, đường phụ, hàng rào, rãnh thoát nước…

- Ba kích tím là loài cây ưa bóng, độ tàn che thích hợp cho cây sinh trưởng phát triển là từ 30 - 60%. Khi thiết kế vườn ươm phải thiết kế giàn che, lưới cắt nắng, tốt nhất nên dùng loại lưới cắt nắng 30 -50%. Giàn che có độ cao 2m tính từ mặt đất để thuận tiện cho việc đi lại trong vườn ươm và sắp xếp lưới che theo chiều dọc của luống để hạn chế nước mưa thoát xuống giữa luống làm chết cây.

Vườn ươm ba kích tím (ảnh: St)

* Thứ hai: Chuẩn bị đất, đóng bầu.

- Chuẩn bị đất đóng bầu: Dùng đất feralit, bazan, bùn (sông) phơi khô, sử lý chống nấm chống khuẩn bằng các loại hóa chất chuyên dụng hoặc có thể sử dụng vôi bột. Đất được đập nhỏ và sàng mịn trước khi đóng bầu. Đất tầng mặt thường được sử dụng vì giàu dinh dưỡng, nhưng cũng có thể sử dụng đất cách tầng mặt 30 - 40cm nhằm hạn chế cỏ, mầm mống sâu bệnh và tạp chất trong đất (so với tầng đất mặt).

- Tạo bầu: Sử dụng bầu PE kích thước 8 x 15 cm, ruột bầu được đóng bằng 90% đất làm nhỏ đã được loại bỏ rễ cỏ và tạp chất + 9% phân chuồng hoai + 1% supe lân tính theo trọng lượng bầu. Bầu đóng đầy, chặt, xếp thành luống rộng 1 - 1,2m, dài 5-10m, rãnh rộng 50 - 60cm, mặt bầu bằng phẳng, lấp đất quanh luống cao 2/3 bầu, cho đất bột vào các khe hở giữa các bầu.

* Thứ ba: Thời vụ nhân giống và lựa chọn cây mẹ, hom giống.

- Thời vụ để nhân giống Ba kích tím và vụ xuân và vụ thu. Vụ xuân từ tháng 3 - 4, vụ thu từ tháng 7 - 8.

- Cây mẹ chọn để lấy giống phải là cây có độ tuổi trên 3 năm, khỏe mạnh, xanh tốt, không bị sâu bệnh hại.

- Hom giống: Chọn những cành bánh tẻ, không nên chọn cành quá già hoặc quá non.

Mô hình ba kích tím trồng xen dưới tán cây ăn quả năm thứ 2 tại Thị trấn Nông trường Trần Phú huyện Văn Chấn (ảnh: Nguyễn Văn Đoàn - TTKN Yên Bái)

* Thứ tư: Nhân giống.

- Cắt hom: Sau khi lựa chọn được những cành giống đủ tiêu chuẩn cắt thành từng hom dài 20-25cm, mỗi hom phải có 2-3 mắt.

- Tưới ẩm cho luống bầu đã được chuẩn bị từ trước cho đất trong bầu có độ mềm, sau đó cắm các hom đã cắt lần lượt hom non cắm bên trong giữa luống bầu, hom thân già cắm bên ngoài luống bầu, cắm lần lượt từ trong ra ngoài.

- Hom giống cắt xong cần cắm ngay, không để lâu hom bị mất nước dẫn đến tỷ lệ sống thấp. Sau khi đã cắm xong sử dụng thuốc kích thích ra rễ (ROOTS NEW - Siêu ra rễ cực mạnh) pha với nước theo tỷ lệ nhà sản xuất khuyến cáo trên nhãn mác sản phẩm sau đó tưới đều cho hom ba kích đã cắm. Tưới xong dùng vòm nilon che kín cho luống bầu tránh gió lùa để giữ ẩm tránh mất nước cho hom giống.

Thứ 5: Chăm sóc.

Sau giâm cứ 2-3 ngày tưới nước giữ ẩm cho cây 1 lần, tưới thuốc ra rễ định kỳ 1 tuần tưới 1 lần, sau 1 tháng giâm cây sẽ nẩy mầm và ra rễ non, sau giâm 2-3 tháng cây ra rễ đều và ổn định. Cây hom có từ 5 - 6 cặp lá, mầm cây vươn dài 25-30cm là đủ tiêu chuẩn để xuất vườn mang đi trồng.