Trong những năm qua cây ăn quả có múi là một trong những nhóm cây ăn quả chủ lực, có khả năng cho thu nhập cao, phù hợp điều kiện của tỉnh Yên Bái. Tuy nhiên thời gian gần đây, một số diện tích cây ăn quả có múi gặp nhiều khó khăn như sâu bệnh hại phát triển phức tạp, dinh dưỡng đất bị cạn kiệt...Để phát triển xuất cây ăn quả có múi bền vững, cần áp dụng một số biện pháp kỹ thuật vào sản xuất là yếu tố quan trọng giúp cho cây ăn quả có múi có năng suất cao, chất lượng tốt, sinh trưởng khỏe.

            1. Làm cỏ, bón phân:

            - Tuyệt đối không sử dụng thuốc trừ cỏ trong vườn cây ăn quả có múi, thường xuyên làm sạch cỏ quanh gốc, khống chế cỏ dại trong vườn cây ăn quả có múi bằng biện pháp cắt, phát cỏ hoặc trồng cây lạc dại, ngoài da có thể dùng màng phủ nylon để hạn chế cỏ dại.

            - Đất trồng cây ăn quả có múi phải được cải tạo thường xuyên, hàng năm bón bổ sung hàm lượng phân hữu cơ vi sinh, vôi bột, lân để cải tạo đất (pH > 5,5) và bộ rễ cây ăn quả có múi.  Đối với cây ăn quả có múi 1-3 năm tuổi: Phân chuồng 25-30 kg/cây, Đạm ure 0,3-0,6 kg/cây, Lân supe 1-1,5 kg/cây, Vôi bột 0,5 kg/cây, Kali Clorua 0,3-0,5 kg/cây; Đối với cây 4 đến 10 năm tuổi; bón phân chuồng hoai mục 50 - 100 kg/cây, lân Supe 2 - 3 kg/cây, Vôi bột 1 - 1,5 kg/cây, NPK tổng hợp bón lót (1 - 2 kg), phân hữu cơ vi sinh 2 - 3 kg, cách bón như sau:

+ Thời kỳ kiến thiết cơ bản (từ 1 - 3 năm tuổi) bón 4 lần/năm:

 Lần 1: Bón vào tháng 2 để thúc đẩy và nuôi dưỡng lộc xuân với lượng bón: 100% phân chuồng hoai + 100% vôi bột + 50% phân lân supe + 25% phân đạm urê + 25% phân kali clorua

 Lưu ý: Phân chuồng được trộn ủ cùng với vôi bột trước khi bón 1 - 3 tháng.

 Lần 2: Bón vào tháng 5 để thúc đẩy và nuôi dưỡng lộc hè với lượng bón: 25% phân lân supe + 25% phân đạm urê + 25% phân kali clorua

 Lần 3: Bón vào tháng 8 để thúc đẩy và nuôi dưỡng lộc thu với lượng bón: 25% phân đạm urê + 25% phân kali clorua.

 Lần 4: Bón vào tháng 10 để duy trì sinh trưởng trong mùa đông, chống rét với lượng bón: 25% phân lân supe + 25% phân đạm urê + 25% phân kali clorua.

+ Thời kỳ kinh doanh (từ 4 năm tuổi trở lên) bón 3 đợt/năm:

 Đợt 1: Bón ngay sau khi thu hoạch quả từ tháng 12 - 1 năm sau với lượng bón: 100% phân chuồng hoai + 50% phân đạm urê + 50% phân lân supe + 30% phân kali clorua.

Đợt 2: Bón vào tháng 4, bón thúc quả với lượng bón: 40% phân đạm urê + 50% phân lân supe + 30% phân kali clorua.

 Đợt 3: Bón vào tháng 8 - 9 với lượng bón: 10% phân đạm urê + 40% phân kali clorua.

+ Phương pháp bón: Đào rãnh theo hình chiếu của tán xung quanh gốc cây với độ sâu 15 - 20cm, rộng 20 - 30cm rải đều phân rồi lấp kín bằng đất + tủ rơm, rạ để giữ ẩm. Hoặc với các loại phân hóa học hòa tan với nước sạch rồi tưới đều xung quan tán cây, sau đó tưới nước giữ ẩm thường xuyên hay sau các trận mưa, rắc đều phân lên trên mặt đất rồi tưới nhẹ cho phân tan ra. Nếu có hệ thống tưới phun mưa, tưới khoảng 20 phút, sau đó rắc phân rồi lại tưới khoảng 20 phút nữa.

            - Thường xuyên bón bổ sung phân hữu cơ và phân hữu cơ vinh sinh, giúp cải thiện và ổn định kết cấu của đất, làm cho đất tơi xốp, thoáng khí; Cung cấp nguồn dinh dưỡng tổng hợp cho đất, làm dinh dưỡng trở thành dạng dễ hấp thu, tăng cường giữ phân cho đất; Tăng cường hoạt động của vi sinh vật trong đất, tăng cường “sức khỏe” của đất. Đất sẽ gần như trở thành “đất chết” nếu hệ vi sinh vật đất không hoạt động được.

            2.  Tưới nước, phòng trừ sâu bệnh hại:

            - Tưới nước: Ứng dụng công nghệ tưới tiết kiệm để quản lý độ ẩm; Điều độ nước trong vườn cây ăn quả có múi cần hợp lý, nhất là vào thời kỳ ra hoa đậu quả cần phải giữ đủ ẩm khi vườn khô và thoát nước kịp thời khi trong vườn đọng nước (chú ý tưới nước trong thời kỳ phân hóa mầm hoa, ra hoa và đậu quả non...; tiêu thoát nước trong giai đoạn mùa mưa).

            - Phòng trừ sâu bệnh hại và phun phân bón lá cho cây ăn quả có múi ở từng thời kỳ, chỉ sử dụng thuốc bảo vệ thực vật khi đối tượng sâu bệnh hại xuất hiện và đến ngưỡng cần phải phòng trừ (chú trọng đến các thời kỳ: sau thu hoạch, ra hoa, đậu quả, quả lớn...). Việc phòng trừ sâu bệnh hại trên cây ăn quả có múi phải kịp thời, đúng đối tượng và đúng thời điểm. Tăng cường áp dụng biện pháp sinh học trong phòng chống sâu bệnh hại cây ăn quả có múi. Ap dụng các quy trình kỹ thuật xây dựng vườn cây ăn quả có múi năng suất, chất lượng (ICM): từ trồng mới, bón phân, chăm sóc, tưới nước, thu hoạch, bảo quản, đóng gói sản phẩm,...

            3. Một số biện pháp hỗ trợ cho cây ăn quả có múi ra hoa đậu quả tốt:

            - Trồng xen, cắt trẻ hóa cây ăn quả có múi già cỗi và ghép cải tạo một số giống cây ăn quả có múi khác dòng. Như vườn bưởi Diễn thì cần ghép thêm bưởi Diễn trái chum, bưởi đỏ Tân Lạc, bưởi Da Xanh, Vườn cam sành ghép thêm cam vinh, cam CS1, V2… trong vườn để làm tăng khả năng thụ phấn chéo, bổ sung phấn trong giai đoạn cây ra hoa đậu quả.

            - Đào cắt đứt bớt rễ; vít cành, khoanh thiến thân, cành; tạo khô hạn và ngừng bón phân giai đoạn tháng 10 - 12 (âm lịch) trên các vườn cây ăn quả có múi khỏe.

            - Vào những ngày có mưa axit, mưa phùn kéo dài có thể dùng máy phun thuốc phun nước lã lên cây ăn quả có múi, rung chùm hoa để hạn chế nấm phấn trắng gây hại trên cánh hoa, làm giảm hàm lượng axit đọng lại trên hoa, quả non. Sau đó phun thuốc BVTV và phân bón lá.

            - Sử dụng một số chất điều hòa sinh trưởng, phun hoặc tưới cho cây vào thời kỳ trước hoặc sau khi nở hoa, đậu quả.

            + Trước lúc ra hoa 15 - 20 ngày phun phân bón lá Growth 15WP + Flower 94 hoặc phân bón lá cao cấp Feed-DT02 kích bông (theo khuyến cáo của nhà sản xuất).

            + Chuẩn bị ra hoa phun phân bón lá Flower 95 (15g/8 lít) + Bo-Lak, Canbo-Lak hoặc Phân bón lá cao cấp Feed-DT02 kích bông (theo khuyến cáo của nhà sản xuất)...

            + Khi hoa nở rộ 50 - 70% phun phân bón lá cao cấp Breed-DT02 đậu trái; Phân bón lá cao cấp Breed-DT02 siêu Bo chống rụng trái cam quýt.

            + Sau khi tắt hoa phun: Phun phân bón lá cao cấp Breed-DT02 trái lớn, phân bón lá Trimix-DT siêu lớn trái, đẹp trái (theo khuyến cáo của nhà sản xuất)...