Mô hình quản lý, bảo vệ rừng (BVR) dựa vào cộng đồng đang được người dân xã Việt Hồng, huyện Trấn Yên thực hiện có hiệu quả. Mô hình này không chỉ nâng cao nhận thức người dân về BVR và phát triển rừng (PTR), mà còn góp phần bảo vệ nguồn nước sản xuất, nâng cao tỷ lệ che phủ rừng.

 Đến với thôn Bản Chao, xã Việt Hồng, chúng tôi thấy một màu xanh bạt ngàn của những cánh rừng tự nhiên, tạo môi trường sống trong lành cho người dân nơi đây. Thôn Bản Chao có gần 224 ha rừng tự nhiên với nhiều loại cây tạo thành từng tầng tán; trong đó, có rất nhiều loài gỗ quý hiếm. 

Ông Nguyễn Viết Bảo -  Bí thư Chi bộ, Tổ trưởng Tổ BVR thôn Bản Chao cho biết: "Nhận thức được tầm quan trọng của tài nguyên rừng đối với cuộc sống con người nên từ khi rừng được giao khoán, khoanh nuôi, bảo vệ thì ý thức, trách nhiệm của cộng đồng ngày càng được nâng cao. Hàng năm, Chi bộ đều ra nghị quyết về BVR và PTR, Tổ quản lý, BVR thường xuyên được kiện toàn, bổ sung và bà con luôn được tuyên truyền pháp luật về BVR, ký cam kết không vi phạm các quy định về rừng. 

Rời thôn Bảo Chao, chúng tôi đến thôn Bản Nả. Đây là thôn có diện tích rừng tự nhiên lớn nhất xã. Những năm qua, rừng phòng hộ ở đây được huyện giao cho cộng đồng quản lý, bảo vệ. Định kỳ hàng tuần, tổ BVR thôn Bản Nả triệu tập từ 3 - 5 người đi tuần tra rừng. Vì vậy, các thông tin liên quan đến hiện trạng rừng hoặc phát hiện người lạ, rừng có dấu hiệu bị xâm phạm, tổ tuần rừng sẽ ngăn chặn, báo cáo kịp thời với chính quyền xã và kiểm lâm địa bàn. 

Theo ông Trần Văn Son - Tổ trưởng Tổ BVR thôn Bản Nả: "Nhờ giao rừng cho cộng đồng quản lý, mà gần 467 ha rừng tự nhiên được người dân gìn giữ, bảo vệ, chăm sóc tốt, nhiều năm liền không xảy ra chặt phá rừng, cháy rừng, săn bắt động vật rừng”.

Xã Việt Hồng có gần 3.100 ha rừng, chiếm 87% tổng diện tích tự nhiên; trong đó, rừng tự nhiên hơn 1.400 ha. Những năm 2010 trở về trước, tình trạng khai thác rừng trái pháp luật, nhất là khai thác gỗ quý khiến rừng bị xâm phạm, làm cho các loại gỗ quý, hiếm ngày càng cạn kiệt. 

Để BVR, UBND xã phối hợp với Hạt Kiểm lâm huyện tổ chức thực hiện mô hình quản lý rừng dựa vào cộng đồng. Theo đó, xã đã thành lập 6 ban quản lý, 7 tổ BVR ở 6/6 thôn, với 59 thành viên. Với mục đích xây dựng mô hình nhằm phát huy tinh thần đoàn kết, trách nhiệm của cộng đồng trong quản lý, BVR và phòng cháy chữa cháy rừng (PCCCR). 

Để nâng cao hiệu quả quản lý, BVR, kiểm lâm địa bàn phối hợp với chính quyền xã, ban quản lý rừng cộng đồng tổ chức tuyên truyền, phổ biến các quy định, văn bản pháp luật liên quan; thông báo vị trí, địa điểm, ranh giới diện tích rừng của cộng đồng trên cả bản đồ và ngoài thực địa cho người dân được biết. 

Vì vậy, 100% hộ dân của 6/6 thôn đều nắm rõ vị trí, địa điểm các khu rừng được giao cho cộng đồng quản lý, bảo vệ. Hàng tuần, tháng, ban quản lý rừng cộng đồng xây dựng kế hoạch tuần tra, kiểm soát, PCCCR để tổ BVR, người dân tổ chức thực hiện; nhờ đó, gần chục năm nay không có vụ việc nào vi phạm Luật Bảo vệ và PTR. 

Theo đánh giá của các ngành chức năng và trực tiếp của các tổ quản lý BVR thì trữ lượng rừng thứ sinh của Việt Hồng còn tốt; nhiều loài gỗ quý như: sến, táu, sồi, kháo hay các loài động vật như: lợn rừng, hươu, nai, sóc, cầy, dúi… còn nhiều; thảm thực vật rất đa dạng. 

Ông Nguyễn Đức Bảo - Phó Chủ tịch UBND xã nhấn mạnh: có được kết quả trên, là do có sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và quan trọng hơn là dựa vào chính cộng đồng dân cư. Bên cạnh đó, xã luôn chú trọng tuyên truyền, vận động người dân, chủ rừng tích cực tham gia BVR, PCCCR; kiện toàn, nâng cao năng lực hoạt động của các tổ BVR và ký kết quy ước BVR; các trường hợp vi phạm BVR đều được xử lý công khai theo quy ước thôn. Thông qua các hình trức trên, ý thức BVR của người dân được nâng lên, góp phần cùng lực lượng kiểm lâm làm tốt công tác quản lý, BVR trên địa bàn và nâng độ che phủ rừng của xã lên 83,3%, bảo vệ tốt môi trường sinh thái.