Việc xây dựng các mô hình hợp tác xã kiểu mới (HTXKM) nhằm tuyên truyền, nâng cao nhận thức và tạo sức hút để người dân, tổ chức, doanh nghiệp tham gia liên kết với HTX, làm cơ sở để nhân rộng các mô hình HTXKM hoạt động hiệu quả trong nhiều lĩnh vực, thúc đẩy khu vực kinh tế tập thể, HTX phát triển.

Đoàn công tác của Đại sứ quán Canada thăm mô hình trồng dược liệu của HTX Lũng Lô, xã Thượng Bằng La, huyện Văn Chấn.

HTX Lũng Lô thành lập năm 2018 với ngành nghề kinh doanh chính là trồng dược liệu. Đây cũng là 1 trong 5 HTX của tỉnh được phê duyệt Đề án lựa chọn, hoàn thiện, nhân rộng mô hình HTXKM hiệu quả, giai đoạn 2021 - 2025 theo Quyết định 167/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ (QĐ 167) phê duyệt Đề án lựa chọn, hoàn thiện, nhân rộng mô hình HTXKM hiệu quả tại các địa phương trên cả nước giai đoạn 2021 - 2025. 

Tham gia Đề án, HTX được hỗ trợ đào tạo 2 thành viên đào tạo dài hạn, kinh phí hỗ trợ năm thứ nhất là 61,3 triệu đồng; hỗ trợ xây dựng sản phẩm OCOP 30 triệu đồng và hỗ trợ vay vốn ưu đãi của Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX tỉnh Yên Bái 500 triệu đồng. Đến nay, HTX đã trồng 15 ha cây dược liệu như: đương quy, hoài sơn, sâm bố chính, hy thiêm cùng một số loại cây dược liệu khác và dự kiến mở rộng diện tích lên gần 20 ha. 

Để bao tiêu các sản phẩm dược liệu của thành viên HTX và nhân dân, HTX Lũng Lô đã ký hợp đồng tiêu thụ sản phẩm với Công ty cổ phần Dược phẩm Yên Bái, Công ty cổ phần Dược liệu Ninh Hiệp, Công ty cổ phần Dược liệu Sơn Tùng và một số công ty sản xuất, phân phối khác. 

Đến nay, tổng vốn hoạt động của HTX là 10 tỷ đồng, thu hút, tạo việc làm cho trên 20 lao động thường xuyên và khoảng 40 lao động thời vụ với mức thu nhập bình quân từ 5 - 6,5 triệu đồng/người/tháng. 

Thực hiện QĐ 167, UBND tỉnh đã ban hành Quyết định số 1901/QĐ-UBND phê duyệt 5 HTX thí điểm tham gia Đề án gồm: HTX Lũng Lô; HTX Quế Khánh Thành; HTX Thái Sơn; HTX Dịch vụ tổng hợp Thiên An; HTX Vạn Hoa. 

Đây là các HTX bảo đảm những yêu cầu thuộc Đề án như: đã chuyển đổi và hoạt động có hiệu quả theo quy định của Luật HTX năm 2012, đảm bảo tỷ lệ cung ứng sản phẩm và dịch vụ cho thành viên, có lãi liên tục trong 3 năm gần nhất, có định hướng phát triển phù hợp với mô hình được Đề án lựa chọn. Nhìn chung, sau 3 năm thực hiện QĐ167 đã bước đầu cho kết quả. 

Các HTX tham gia Đề án đã được Liên minh HTX tỉnh hỗ trợ vay vốn ưu đãi từ nguồn vốn Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX của Trung ương, của tỉnh, Quỹ Quốc gia giải quyết việc làm; hỗ trợ đưa thành viên HTX tham gia đào tạo dài hạn nâng cao năng lực; hỗ trợ xúc tiến thương mại, xây dựng sản phẩm OCOP, tham gia khóa bồi dưỡng, tập huấn nâng cao trình độ, năng lực tổ chức quản lý, sản xuất, kinh doanh của HTX đã được nâng lên; sản phẩm chủ lực của HTX đã xây dựng được thương hiệu và sản lượng tiêu thụ tăng; các HTX đã nỗ lực học hỏi nâng cao năng lực lãnh đạo quản lý, tổ chức hoạt động sản xuất của đơn vị, đầu tư trang thiết bị phục vụ sản xuất, kinh doanh (SXKD), đẩy mạnh  liên doanh liên kết chế biến, tiêu thụ, hướng tới xuất khẩu sản phẩm, tạo thu nhập, việc làm cho thành viên, người lao động và nhân dân địa phương. 

Tuy nhiên, theo Liên minh HTX tỉnh, việc triển khai các bước của Đề án còn chậm, các quy định, thủ tục của nhà nước quá nhiều, nguồn vốn trung ương cấp về cho tỉnh chậm; còn thiếu các hướng dẫn triển khai và thực hiện cụ thể các hạng mục hỗ trợ, nên HTX chưa biết cách thực hiện các bước tiếp theo và phải chờ các hướng dẫn... 

Đề án có tính chất hỗ trợ riêng cho các HTXKM được lựa chọn, tuy nhiên lại bị phụ thuộc vào nhiều các quy định hỗ trợ khác, có mục triển khai riêng, có mục lại theo quy định liên quan khác, dẫn đến việc thực hiện bị gò bó, tính mới của đề án khó phát huy hết được.

Ông Đỗ Nhân Đạo - Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh cho biết, để tiếp tục triển khai hiệu quả Đề án, Liên minh HTX tỉnh sẽ đẩy mạnh tuyên truyền các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về kinh tế tập thể; quan tâm công tác tư vấn, hỗ trợ các HTX tham gia đề án đẩy mạnh các hoạt động SXKD, nâng cao năng lực đảm bảo các điều kiện thụ hưởng chính sách hỗ trợ của Nhà nước, đáp ứng yêu cầu trong giai đoạn hiện nay. 

Bên cạnh đó, Liên minh tiếp tục tham mưu với tỉnh bố trí nguồn lực, kinh phí hỗ trợ 5 HTX tham gia đề án thí điểm của tỉnh nhằm đảm bảo  kết thúc thí điểm 100% HTX thí điểm hoạt động có hiệu quả. Cùng đó, kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc của các HTX trong SXKD, tiếp cận chính sách hỗ trợ của trung ương của tỉnh để hoàn thiện mô hình HTX thí điểm theo Đề án đúng tiến độ.