Việc thực hiện cấp chứng chỉ rừng bền vững (FSC) được kỳ vọng sẽ mang lại cơ hội lớn cho gỗ rừng trồng Yên Bái khi có thể xâm nhập vào các thị trường lớn như: EU và Mỹ, góp phần đem lại hiệu quả, giá trị cao cho người trồng rừng. Tuy nhiên, hiện nay, việc thực hiện cấp chứng chỉ FSC tại nhiều địa phương vẫn còn nhiều khó khăn, tiến độ đạt chậm so với kế hoạch đề ra.

Cây rừng trồng gỗ lớn tại xã Quy Mông, huyện Trấn Yên.

Năm 2023, huyện Văn Chấn được Tỉnh ủy giao thực hiện cấp chứng chỉ FSC cho 3.000 ha rừng. Dựa trên cơ sở rà soát, đánh giá, huyện đã giao cho các Hạt Kiểm lâm huyện và các cơ quan chuyên môn xây dựng kế hoạch chi tiết và thực hiện cấp chứng chỉ FSC tại 9 xã, thị trấn vùng ngoài với tổng diện tích 4.000 ha. Huyện cũng đã thành lập tổ chuyên môn, kỹ thuật FSC; tại 9 xã, thị trấn đã kiện toàn tổ cấp chứng chỉ FSC cho các hộ, nhóm hộ trên địa bàn; đồng thời, hàng tháng tổ chức đánh giá việc thực hiện cấp chứng chỉ FSC. 

Ông Vũ Đình Trường - Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm Văn Chấn cho biết: "Đến tháng 6/2023, công tác cấp chứng chỉ FSC đã thực hiện được trên 50% khối lượng công việc. Tuy nhiên, từ đó đến nay, công tác triển khai việc cấp chứng chỉ FSC gặp nhiều khó khăn do chủ đầu tư là Công ty TNHH Hoàng gia Yên Bái chưa thanh toán kinh phí tạm ứng nên đơn vị tư vấn không triển khai các bước tiếp theo”. 

Còn tại huyện Trấn Yên, một trong những địa phương triển khai sớm công tác cấp chứng chỉ rừng bền vững FSC đến nay mới chỉ thực hiện được 1.730/3.000 ha. Ông Đỗ Văn Hùng - Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm Trấn Yên cho biết: "Sau khi thực hiện cấp chứng chỉ cho 1.730 ha tại 4 xã: Việt Cường, Quy Mông, Lương Thịnh, Y Can, đến nay, chủ đầu tư chưa có động thái nào để triển khai các bước cấp chứng chỉ FSC cho những diện tích còn lại nên tiến độ thực hiện vẫn dậm chân tại chỗ”.

Theo rà soát, thống kê của ngành nông nghiệp, đến hết quý II/2023, diện tích được cấp chứng chỉ rừng mới trên địa bàn toàn tỉnh mới đạt 2.335/8.960 ha kế hoạch cấp mới, nâng diện tích được cấp chứng chỉ rừng toàn tỉnh lên trên 13.051/20.000 ha rừng trồng được cấp chứng chỉ, bằng 65,3% kế hoạch. 

Trong đó, huyện Yên Bình đạt 10.786,1/12.000 ha, bằng 89,9% kế hoạch; huyện Trấn Yên đạt 1.730,4 ha/3.000 ha kế hoạch, bằng 46,7%, huyện Lục Yên đạt 309,85 ha/2.000 ha, bằng 15,5% kế hoạch... 

Qua phân tích, đánh giá của ngành chức năng, công tác cấp chứng chỉ rừng bền vững FSC thời gian qua gặp nhiều khó khăn do một số doanh nghiệp đang tham gia thực hiện cấp chứng chỉ rừng FSC trên địa bàn tỉnh còn yếu về nguồn lực và khả năng triển khai thực hiện nên ảnh hưởng đến tiến độ, chất lượng triển khai thực hiện của các địa phương. 

Bên cạnh đó, hiện nay, phần lớn diện tích rừng của các hộ gia đình, cá nhân chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nên tính pháp lý về mặt hồ sơ chưa đầy đủ theo quy định; diện tích rừng còn nhỏ lẻ, manh mún, nhiều loại hiện trạng trong cùng một lô rừng (trồng cả keo, quế, bồ đề...). 

Cùng với đó, nhiều chủ rừng còn chưa hiểu rõ và chưa mặn mà với việc thực hiện cấp chứng chỉ FSC, tuy đã đăng ký tham gia nhưng lại tự ý khai thác trước hạn, thay đổi loài cây trồng, gây khó khăn cho việc rà soát, đánh giá hồ sơ và phát sinh thêm chi phí trong quá trình triển khai cấp chứng chỉ rừng. 

Khắc phục những khó khăn trên, thời gian tới, tỉnh chỉ đạo các huyện đã và đang triển khai chương trình đẩy mạnh công tác tuyên truyền, hướng dẫn về quản lý rừng bền vững và chứng chỉ rừng tới các hộ, cá nhân trên địa bàn; tăng cường nhân lực, nguồn lực phối hợp với đơn vị tư vấn, các đơn vị có liên quan tổ chức triển khai cấp chứng chỉ rừng tại các địa phương. 

Bên cạnh đó, tỉnh chỉ đạo ngành nông nghiệp, các địa phương tiếp tục rà soát diện tích rừng trồng trên địa bàn đủ điều kiện để giới thiệu cho các doanh nghiệp triển khai cấp chứng chỉ rừng FSC. Các doanh nghiệp đang tham gia chương trình cần thực hiện đúng nội dung đã cam kết khi tham gia cấp chứng chỉ rừng; tổ chức kế hoạch thu mua, bao tiêu toàn bộ sản phẩm gỗ cho người dân có diện tích rừng tham gia thực hiện cấp chứng chỉ; đồng thời, tiếp tục kêu gọi, bổ sung các đơn vị có năng lực và thị trường tiêu thụ sản phẩm tham gia quản lý rừng bền vững và chứng chỉ rừng FSC...