Cây nghệ đen là cây thuốc quý, trong tự nhiên cây nghệ đen phân bố rất rộng. Tuy nhiên do khai thác không hợp lý đến nay nguồn dược liệu dần cạn kiệt. Việc trồng nghệ đen không khó, nhưng để trồng đến khi thu hoạch củ nghệ đen đạt năng suất, có thành phần dinh dưỡng cao, chất lượng tốt, phụ thuộc rất lớn vào kỹ thuật trồng và chăm sóc. Sau đây, Trung tâm Khuyến nông xin giới thiệu tới bà con về kỹ thuật trồng và chăm sóc cây nghệ đen cho năng suất và chất lượng cao.

1. Thời vụ trồng cây nghệ đen:

Thời điểm trồng nghệ đen tốt nhất là khoảng tháng 2 đến tháng 4 dương lịch. Đây là vụ xuân với tiết trời ấm, có mưa phùn. Lúc này, đất ẩm và khí hậu ôn hòa giúp cho cây phát triển tốt nhất.

2. Kỹ thuật nhân giống cây nghệ đen:

- Cây nghệ đen được nhân giống bằng phương pháp vô tính, trồng từ củ mầm của cây nghệ.

- Khi chọn cây lấy giống là cây trồng phải phát triển khỏe mạnh, không sâu bệnh, củ to, có tầm 2 - 3 mắt mầm.

- Chọn củ giống không non quá, cũng không nên già quá mầm sẽ không phát triển khỏe được.

3. Đất trồng cây nghệ đen:

- Cây nghệ đen là cây trồng lấy củ nên cần đất trồng tơi xốp, đất thịt nhẹ hoặc đất thịt pha cát. Đất có thể thoát nước tốt, tránh ngập nước cây dễ bị thối rễ và củ.

- Cây nghệ đen là cây ưa bóng mát nên vì vậy chọn đất trồng gần nơi bóng mát hoặc có thể trồng gần cây trồng có tán cao che mát.

- Tiến hành cày bừa, xới sáo đất kỹ và phơi ải 7-10 ngày trước khi trồng nghệ.

4. Mật độ khoảng cách trồng cây nghệ đen:

- Mật độ trồng cây nghệ đen phụ thuộc vào diện tích trồng và chủng loại trồng mà có mật độ khoảng cách trồng khác nhau. Trồng thuẩn chủng loại trung bình 40.000 – 60.000 cây/ha.

- Khoảng cách trồng: Lên luống rộng 1m, cao 40-50cm, trồng với khoảng cách hàng cách hàng 50cm, cây cách cây 20 cm. Trồng thành hai hàng dọc theo luống.

- Đào hố trồng cây nghệ đen phụ thuộc vào từng vùng và đất trồng.

* Đối với làm đất để trồng nghệ dưới tán rừng có thể tiến hành như sau:

+ Trồng dưới rừng có độ tán che 0,6 ở những nơi có điều kiện khí hậu và đất đai phù hợp với điều kiện trồng nghệ.

+ Tiến hành làm đất trước khi trồng từ 7 – 10 ngày.

+ Chọn những khoảng đất trống dưới tán rừng, chỗ không vướng rễ cây lớn.

+ Cuốc hố đường kính rộng 80 – 100 cm, sâu 20 – 25 cm, băm nhỏ đất trong hố.

* Đối với vùng đồng bằng:

+ Nên cày sâu, bừa kỹ

+ Lên luống cao 30 cm, mặt luống rộng 0,3 m, rãnh rộng 0,3 m.

+ Đào hố sâu 10 cm, 3 hàng/luống theo kiểu nanh sấu.

5. Bón lót:

- Bón lót cho cây nghệ đen để đảm bảo dinh dưỡng nuôi cây nghệ ngay từ ban đầu:

+ Phân chuồng hoai mục 20 tấn/ha

+ Phân super lân 400kg/ha

+ Phân kali clorua 200kg/1ha

+ 200kg đạm ure cho 1 ha

- Nên ủ phân lân với phân chuồng ngay từ ban đầu và bón lót cùng với phân kali và phân đạm.

- Kỹ thuật bón phân lót: Sau khi đào hố từ 7 – 10 ngày thì tiến hành bón lót. Khi đào hố chú ý nên để lớp đất mặt sang một bên, đất bên dưới ra một bên. Khi bón lót, gạt lớp đất mặt xuống đáy hố, sau đó bón phân chuồng, phân kali, phân đạm trộn đều hỗn hợp phân và đất. Khi trộn xong thì lấp đất bên dưới đến đầy miệng hố.

6. Kỹ thuật trồng và chăm sóc:

6.1. Kỹ thuật trồng:

- Sau 7 - 10 ngày bón phân lót, khi phân đã ngấm vào đất thì tiến hành trồng cây nghệ đen.

- Đặt củ giống xuống đất theo chiều nằm ngang, mầm củ được quay đầu hướng lên trên, lấp một lớp đất mỏng lên trên, sau đó tiến hành phủ lớp rơm rạ hay trấu mỏng lên mặt luống để tiến hành giữ ẩm cho luống và cây.

- Sau khi trồng xong tưới 1 lượt nước lên cho cây thích nghi và phát triển. Sau 5-7 ngày tiến hành kiểm tra mầm nghệ, hốc nào mầm không nhú lên thì nên dặm lại để kịp lên đồng đều.

- Khi mầm nghệ mọc vươn lên khỏi mật đất và ra được 2 – 3 lá nên xới xáo quanh gốc và vun đất vén gốc cho cây nghệ mới mọc.

- Thường xuyên nhổ bỏ cỏ dại hoặc xới cỏ xung quanh gốc, tránh để cỏ mọc chen lấn nghệ.

- Hai tháng liên tiếp theo, mỗi tháng vun xới gốc nghệ một lần.

6.2. Kỹ thuật chăm sóc:

- Khi cây còn nhỏ cần xới phá váng tạo điều kiện cho rễ củ phát triển tốt. Sau khi trồng từ 4 – 5 tháng cây đã hình thành củ thì không nên xới xáo sẽ làm đứt rễ ở củ mà chỉ nên làm cỏ bằng tay.

- Sau khi trồng 20 – 25 ngày nghệ đã được 5 – 6 lá thì cần bón thúc kali hoặc tro bếp và vun gốc để củ phát triển được thuận lợi.

- Trong trường hợp nghệ tốt lá sớm thì bà con cần hãm lại bằng cách ngắt bớt một số lá ở gốc chỉ bón thúc tro bếp hay kali. Giảm bớt số lần tưới để cho đất đủ ẩm cây sẽ đanh lại sau đó tưới nước đủ ẩm rồi vun gốc.

- Nghệ ít bị sâu bệnh phá hoại, chủ yếu là bệnh thối củ khi bị úng nước, vì vậy cần khơi rãnh thoát nước trong mùa mưa.

7. Thu hoạch và bảo quản:

7.1. Thu hoạch:

+ Nghệ đen có thể thu hoạch sau 6 – 7 tháng trồng. Nếu thấy cây ngừng phát triển lá non hoặc lá vàng chiếm đa số thì cây này đã có thể thu hoạch.

+ Tiến hành thu hoạch vào ngày nắng ráo, đất trên ruộng khô, cắt bỏ toàn bộ lá trên mặt đất cách gốc 5-6 cm. Dùng cuốc bổ sung quanh cách gốc 25-30 cm, nhổ lên và rủ sạch đất dính trên củ nghệ.

+ Với diện tích trồng nghệ lớn bà con có thể dùng cày, cày chếch bên hàng nghệ cho bật gốc nghệ lên và rủ sạch đất.

7.2. Bảo quản:

+ Dùng tươi: nghệ sau khi thu hoạch cắt bỏ rễ, rửa sạch đất để cho ráo nước bảo quản nơi khô ráo, thoáng mát, bảo quản được từ 2 – 3 tháng.

+ Dùng khô: nghệ rửa sạch thái lát mỏng, phơi hay sấy ở nhiệt độ 40 – 50 độ C trong 2 – 3 ngày . Sau đó đóng nilong bảo quản nơi khô ráo.

+ Nếu thu hoạch củ làm giống cho vụ sau bà con nên chọn củ non còn mẹ, sau đó tách củ non (mầm giống) đem trồng ngay hay ủ vào cát ẩm để bảo quản.